Cold War

Het Poolse platteland, 1949. Wiktor en Irena reizen heel het land door om de Poolse floklore in de vorm van zang en dans op te nemen en zodoende de Poolse identiteit vast te leggen. Polen is een nieuwbakken communistische staat, dus de authentieke Kunst van het Volk dient te worden bewaard. We zien en horen ruige boerenkoppen en rauwe boerenstemmen die verhalen van drank, honger en verloren liefdes.

Een van de meisjes die auditie doen voor het op te zetten Mazurek Ensemble is Zula, een mysterieuze jonge vrouw. Irena vertrouwt haar niet zo, maar Wiktor valt als een blok voor haar zinderende sensuele uitstraling. In het gezelschap wordt gefluisterd dat Zula haar vader zou hebben vermoord, maar ze is graag bereid uit te leggen hoe het zat: "Hij zag me voor mijn moeder aan, dus ik heb hem het verschil duidelijk gemaakt met een mes. Maar hij leeft nog hoor!" Het is duidelijk, Zula is geen achterlijke boerentrien of een volgzaam typetje maar een vrijgevochten geest die weet wat ze wil.

Na enige tijd wordt de leiding van het Mazurek Ensemble onder druk gezet om niet alleen de lof van Polen te zingen maar ook die van Jozef Stalin en zijn zegenrijke agrarische hervormingen. Wiktor kan hier niet mee leven, hij ziet tijdens een optreden in Berlijn zijn kans schoon en wandelt naar de Westelijke zone, dat kon toen nog. Zula had beloofd hem te vergezellen, maar hij wacht tevergeefs op zijn geliefde. Later zal blijken wat haar deed besluiten toch in het Oosten te blijven.

Wat volgt is het turbulente verhaal van een vurige maar tegelijk ook destructieve liefde tijdens de Koude Oorlog. In een tijdsbestek van nog geen 90 minuten volgen we de twee over een periode van vijftien jaar, van het Poolse platteland naar het exotische Joegoslavie en de artistieke (jazz-)kringen van Parijs waar Wiktor de kost verdient als musicus.

En dat verhaal is ronduit prachtig geworden. Cold War is een wonderschoon intiem liefdesdrama. De liefde en passie spat gewoonweg van het scherm, maar tegelijk maken de twee elkaar ook telkens weer diep ongelukkig.

Regisseur Pawlikowski koos voor zwart-wit beelden in een 4:3-verhouding om ons het verhaal te presenteren. Zoiets wordt al snel een gimmick maar in Cold War voegt het echt iets toe. Dat moet u zelf maar ervaren.

En dan de acteurs. Tomasz Kot (een soort Roger Federer lookalike) zet een indrukwekkende Wiktor neer, maar de show wordt gestolen door Joanna Kulig, wat speelt zij een fenomenale Zula!

U merkt het, wij zijn enthousiast. Maar wij niet alleen. Volgens de Belgische krant De Morgen is Cold War "een van die zeldzame films waarop niets aan te merken valt. Een voldragen meesterwerk." En de recensent van The Guardian geeft de maximale vijf steren, concluderend "it left me speechless".

Update 15 december 2018: Bij de uitreiking van de European Film Awards in Sevilla kreeg Cold War maar liefst vijf prijzen toebedeeld, voor beste film, regie, scenario, actrice en montage.

‍