The Father

We vallen maar met de deur in huis: wat een schitterende film is The Father! De film wordt gedragen door hoofdrolspeler Anthony Hopkins die op zijn 83e werkelijk de sterren van de hemel speelt.

Hopkins speelt Anthony(!), een dementerende man op leeftijd, in een verhaal dat ogenschijnlijk simpel en rechttoe rechtaan begint. Gaandeweg komen we er echter achter dat we datgene dat zich afspeelt helemaal zien door de ogen van Anthony. En die ogen — en bijbehorende verwarde geest — blijken absoluut onbetrouwbaar.

Als kijker moet je zelf maar uitvissen hoe de vork in de steel zit, want Anthony weet het duidelijk niet. Zijn ooit zo vertrouwde wereld voelt met de dag voor hem minder vertrouwd. Wij moeten het doen met wat hij ziet (of denkt te zien) en dat wordt door regisseur Florian Zeller op een razendknappe manier gepresenteerd. Zo vertelt Anthony’s dochter hem dat ze naar Parijs vertrekt, maar verderop lijkt het er toch heel sterk op dat dit niet klopt. En dan zit er ineens een voor Anthony vreemde vent in de kamer die even later zijn schoonzoon blijkt te zijn.

Doordat je alles als het ware meebeleeft met Anthony ervaar je als toeschouwer stap voor stap de gruwelijke impact op iemands bestaan van de geleidelijke verslechtering van zijn geestelijke conditie en het angstaanjagende en verontrustende gevoel van desoriëntatie in tijd en plaats.

Gaandeweg dit verfilmde toneelstuk krijg je meer en meer met de arme Anthony te doen, terwijl hij zich manmoedig (en tegelijk krampachtig) met grappen en grollen en spitsvondige opmerkingen probeert staande te houden in een voor hem steeds vreemdere wereld. En die wereld stelt sowieso al weinig meer voor. De filmscènes spelen zich af in het appartement waar Anthony zijn dagen slijt. Maar dat appartement oogt telkens een klein beetje anders. Zag die keuken er in de vorige scène ook zo uit? En hing dat schilderij daar net ook al? Deze subtiele wijzigingen verbeelden op een prachtige manier de verwarring die zich meer en meer meester maakt van Anthony’s brein. En tegelijk raakt ook de kijker gedesoriënteerd, maar dit stoort geenszins, want de toeschouwer is volledig in de ban van Hopkins.

Alle botsende emoties die een dementerende ondervindt worden zoals gezegd schitterend door hem vertolkt. Hij heeft last van de zo kenmerkende stemmingswisselingen, hij is afwisselend opstandig, angstig, charmant, triest of vol bravoure. Hij won voor zijn glansrol de Oscar voor beste acteur, wat ons betreft volledig verdiend.

VPRO Cinema (★★★★) 'Beklemmend effect'
de Volkskrant (★★★★★) 'Aangrijpend en respectvol'
The Guardian (★★★★★) 'Hartverscheurend'
Empire (★★★★★) 'Uitzonderlijke rol van Hopkins'

‍